Goedgekeurd in de Gemeenteraad: Struikelstenen als herinnering aan slachtoffers van de Nazibezetting

Op 8 mei herdenken we het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het grootste en meest bloederige conflict dat de mensheid ooit heeft meegemaakt kwam op 8 mei 1945 ten einde – toch in Europa, want elders duurde het conflict nog enkele maanden.

De oorlog heeft generaals en andere hoofdrolspelers een plaats in de geschiedenisboeken gegeven en we kennen de moed en opofferingen die ontelbare soldaten getoond hebben in dienst van onze vrijheid.

Maar het verhaal van de burgers die tijdens de bezetting verzet pleegden tegen de Nazistische onderdrukking en onrechtvaardigheid is lange tijd minder bekend geweest. In België gaat het naar schatting over 200.000 individuen, mensen van verschillende strekkingen die grote en kleine daden stelden: van gewapend verzet en sabotage, het smokkelen van gegevens over troepenbewegingen, sluikpers organiseren, mensen helpen onderduiken, weigeren te werken voor de oorlogsmachine,… Altijd met gevaar voor eigen leven en helaas ook niet zonder risico voor de mensen dicht bij hen, want het waren natuurlijk ook ouders, kinderen, geliefden van iemand. We hadden het geen van hen kwalijk kunnen nemen als ze niet in het verzet waren gegaan, maar deze politieagenten, bakkers, lassers, dokters, verplegers – kortom gewone mensen hebben buitengewone heldendaden gedaan.

Er stierven 15.000 Belgen voor hun verzet. Geëxecuteerd, onthoofd, doodgemarteld, op straat neergeschoten of om het leven gekomen in gruwelijke concentratiekampen.

De laatste jaren zijn er initiatieven ontstaan om hen terug uit de vergetelheid te halen. Denk aan de voorleesmarathon van hun namen in het Fort van Breendonk die in de week van 8 mei van start gaat en te volgen is op diverse nationale media, als het digitaliseren en toegankelijker maken van de nationale archieven, het oprichten van een leerstoel aan de UGent om het wetenschappelijk onderzoek naar het verzet een boost te geven, …

Ook steden en gemeenten doen steeds meer moeite om hun inwoners uit het verzet te eren. Door op 8 mei hun namen zichtbaar te maken op het scherm op de grote markt, communicatie te voorzien via het stadsmagazine of social media,…

Een gekend initiatief is het plaatsen van “Struikelstenen” (zie vb onder). Dit zijn gedenkstenen die men plaatst in het trottoir aan de huizen waar mensen gewoond hebben die slachtoffer zijn geworden van de Nazi’s. Op de steen staan de persoonlijke gegevens van de wie er woonde en de datum waarop de inwoner opgepakt, gedeporteerd of vermoord werd.

De stenen worden geplaatst in bijna alle Europese landen en ook steeds meer in Vlaamse steden (oa in Antwerpen, Menen, Kortrijk, Hasselt, Brugge, Lubbeek, Dendermonde,…)

80 jaar na het einde van de tweede oorlog krijgen de slachtoffers en verzetshelden eindelijk een ereplaats in onze stad. 

Daarom nam de gemeenteraad op aangeven van raadslid Hannes Vanderstraeten van Vooruit-Groen een voorstel aan om struikelstenen te plaatsen voor deze slachtoffers van een onverdraagzame ideologie. 

"De stadsdiensten zullen nu een procedure en reglement opstellen om een aanvraag mogelijk te maken, mensen zullen zelf een aanvraag kunnen indienen voor hun familie of kennissen die hiervoor in aanmerking komen" zegt Hannes Vanderstraeten.